Η ομιλία του Νίκου Στουπή στην Επιτροπή περιβάλλοντος του Περ.Συμβουλίου Στερεάς με την παρουσία του Περιφερειάρχη Κλέαρχου Περγαντά και της Ειδικής Γραμματέως του ΥΠΕΚΑ κ. Μαργαρίτα Καραβασίλη

Kαλωσορίζουμε τη Γενική Γραμματέα.
Ελπίζουμε η σημερινή συνεδρίαση να μην εξαντληθεί σε επικοινωνιακές τακτικές. Η εισαγωγική της όμως παρουσία μας προβλημάτισε. Ακριβώς γιατί εδώ δεν ήρθαμε να συναντήσουμε μια παλιά αγωνίστρια του οικολογικού κινήματος που η ιστορία έχει καταγράψει την παρουσία της. Ούτε την μάχιμη Επιθεωρήτρια Περιβάλλοντος που τιμώντας τον όρκο της ανέδειξε το πρόβλημα του Ασωπού. Εδώ συναντάμε την εκπρόσωπο της Κυβέρνησης στον κρίσιμο για την Περιφέρεια μας τομέα του Περιβάλλοντος. Ως τέτοια θα σας αντιμετωπίσουμε, θα απαιτήσουμε απαντήσεις και θα εκφράσουμε τις σκέψεις  και την κριτική μας. Ευχόμαστε  να αποβεί γόνιμη η παρουσία της για μας, για την ίδια, για το περιβάλλον της Στερεάς που αποτελεί και το κύριο ζητούμενο.

Εισαγωγικά θα θέλαμε να σημειώσουμε στα θετικά της Επιτροπής την συγκεκριμένη πρωτοβουλία που είχαμε από την πρώτη συνεδρίαση αποφασίσει. Μέσα από αυτή αναδεικνύεται ένας διαφορετικός ρόλος της Επιτροπής  πέρα από τις εγκρίσεις των ΜΠΕ. Και επί τη ευκαιρία στην ίδια προοπτική –ας τα σημειώσει και η κ. γραμματέας και ας τοποθετηθεί-θα πρότεινα τέσσερις  επείγουσες πρωτοβουλίες, για να μην τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα.
1.    Ζεσταίνεται η ιστορία του γκολφ της Αταλάντης μέσω των διαδικασιών φασ-τράκ. Προτείνω η Επιτροπή μας :
•    να διοργανώσει μια ημερίδα άμεσα με ομιλητές το Τεχνικό Επιμελητήριο, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο και το Οικονομικό Επιμελητήριο, όπου θα έχουν προσκληθεί να καταθέσουν γνώμη και οι κοινωνικοί φορείς (Εμπορικό Επιμελητήριο, Εργατικό Κέντρο, φορείς αγροτών, οικολογικές οργανώσεις κλπ)
•    να  γίνει σύσκεψη της επιτροπής  με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες όπου θα ακούσουμε τις απόψεις τους να πραγματοποιηθεί κατόπιν όλων τούτων ειδική συνεδρίαση της Επιτροπής με αυτό το θέμα
2.    Με δεδομένο ότι ο ορυκτός πλούτος αποτελεί σημαντικό στοιχείο για το περιβάλλον και την ανάπτυξη της Περιφέρειας μας, πως το ΙΓΜΕ ιστορικά επιτέλεσε ένα  χρήσιμο και αποτελεσματικό εργαλείο ως  σύμβουλος της Πολιτείας στα θέματα αρμοδιότητάς του, να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην Επιτροπή μας η έκδοση ενός ψηφίσματος εναντίωσης στην εξαγγελθείσα από την Κυβέρνηση προοπτική κατάργησής του.
3.    Έχει δημιουργηθεί ένα κίνημα που εκπροσωπείτε από Συντονιστική Επιτροπή για την σωτηρία της Οίτης με αντικείμενο τις μεταλλευτικές δραστηριότητες και τις επιπτώσεις τους. Δεν θα μας απασχολήσει το θέμα επίσημα όσον αφορά εξέταση ΜΠΕ, όμως το ΥΠΕΚΑ πρόσφατα εξέδωσε έγκριση για νέα μεταλλεία  υποκινώντας την κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας. Θα πρότεινα σε μια επόμενη συνεδρίαση να ακροαζόμαστε και να διαβουλευόμαστε με την ΣΕ για τις θέσεις της.
4.    Για την Περιοχή του Αλιβερίου στην Εύβοια, υπάρχει μια πρόταση από το τοπικό Περιβαλλοντικό κίνημα για την ίδρυση ενός πρότυπου πράσινου ενεργειακού κέντρου της ΔΕΗ με επίκεντρο το χώρο των εκτάσεων στα παλιά ορυχεία, που η ΔΕΗ φαίνεται να  αντιμετωπίζει θετικά. Θα πρότεινα κάποια επόμενη στιγμή   που θα συνεδριάσουμε στην Χαλκίδα επίσημα ως Επιτροπή και με επιτόπια αυτοψία να γίνουμε κοινωνοί και να τοποθετηθούμε επίσημα απέναντι σε αυτή την πρόταση.

Στο θέμα μας τώρα κ. συνάδελφοι.
Ιστορικά η Στερεά Ελλάδα, μια διοικητική περιφέρεια στο κέντρο της χώρας, υπηρέτησε με συστηματικό τρόπο τις ανάγκες της Αθήνας στην οποία συγκεντρώθηκε μεταπολεμικά το μισό ελληνικό κράτος.
Η Στερεά λειτούργησε και λειτουργεί ως  περιφέρεια-τροφοδότης της Αθήνας με τους φυσικούς της πόρους (τα νερά του Μόρνου και της Υλίκης), ως κέντρο απόθεσης των βιομηχανιών της Αθήνας (στο Σχηματάρι-Οινόφυτα-Χαλκίδα), ως χώρος εγκατάστασης βαρειών βιομηχανιών (Αλιβέρι, ΠΕΣΙΝΕ, ΛΑΡΚΟ κ.λ.π.) ως ενεργειακό κέντρο δίπλα στην Αττική, και ως χώρος αναψυχής του μικροαστικού καταναλωτισμού της πρωτεύουσας (Αράχωβα-Παρνασσός-Εύβοια κ.λ.π.).
Αυτού του μεταπολεμικού μοντέλου ανάπτυξης είμαστε σήμερα θύματα. Τώρα ήρθε η ώρα του ταμείου και του λογαριασμού που επιβαρύνει όλους μας και ιδιαίτερα θα βαρύνει στις μελλοντικές γενιές.
Είναι πάρα πάνω από εμφανές πως οφείλουμε να αγωνιστούμε για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα. Να εφαρμοστούν διαφορετικές πολιτικές με κυριότερες αιχμές τις πάρα κάτω.
Όσον αφορά Πολιτικές για την ρύπανση 
Η κατάσταση  έχει χτυπήσει κόκκινο. Η ανεξέλεγκτη ρύπανση, βιομηχανικής κυρίως μορφής αποτελεί υπ’  αριθμό ένα πρόβλημα για την Περιφέρεια μας.  Απαιτούνται:
•    Εκπόνηση Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων  σε ευρύτερες περιοχές για τον προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας τους να φιλοξενούν βιομηχανικές δραστηριότητες, και όχι μέσω των μεμονωμένων εγκρίσεων περιβαλλοντικών όρων μεμονωμένων δραστηριοτήτων να σχηματίζουμε άτυπες βιομηχανικές περιοχές χωρίς μελέτη, σχέδιο, υποδομές.
•    Συνεχής, πολύπλευρος και συστηματικός έλεγχος. Εφαρμογή αυστηρών μέτρων για τις ρυπαίνουσες βιομηχανίες στις βεβαρημένες περιοχές της περιφέρειας και στα βιομηχανικά κέντρα (Aσωπός, Χαλκίδα, Αλιβέρι κ.λ.π.), Ιδιαίτερα μέτρα για την ασύδοτη παράνομη εξαγωγή  και απόθεση αποβλήτων σε χώρους έξω από την παραγωγή τους (Μεσσαπία, Αλιβέρι κλπ)
?    Να μην δημιουργηθεί λιθανθρακική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στη επιβαρυμένη περιβαλλοντικά Λάρυμνα και να μην γίνει κανένα έργο που εντάσσεται στα σχέδια αυτά.  
?    Να μην δημιουργηθεί μονάδα καύσης RDF από τις τσιμεντοβιομηχανίες της περιοχής Αλιβερίου και Χαλκίδας. Να ενσωματώσουμε στην πολιτική της Περιφέρειας  καινοτόμες δράσεις, όπως του περιβαλλοντικού κινήματος Αλιβερίου για την Δημιουργία Εναλλακτικού Ενεργειακού Κέντρου στην περιοχή.  
?    Να γίνει μελέτη για την ασφαλή χερσαία εναπόθεση της σκουριάς της ΛΑΡΚΟ που μολύνει με τοξικά απόβλητα το Β. Ευβοϊκό και, να παρθούν μέτρα  για να μετριασθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στην περιοχή  από την λειτουργία της ΛΑΡΚΟ, τις αμμοβολές κλπ.
?    Τήρηση των κοινοτικών οδηγιών στις περιπτώσεις  ρύπανσης των θαλασσών και κλειστών κόλπων για να μην οδηγηθούμε σε φαινόμενα όπως η Ουγγαρία. Να μελετηθούν Ειδικές Περιβαλλοντικές  Πολιτικές για τον Κορινθιακό-τον Μαλιακό και τον Ευβοικό.
?    Σχεδιασμός Ολοκληρωμένου προγράμματος απορρύπανσης για την περιοχή Οινοφύτων–Σχηματαρίου -  Μεσσαπίων – Περιοχή Στάχτες Αλιβερίου με ταυτόχρονο συντονισμό πολιτικών και δημιουργία φορέα διαχείρισης του Σχεδίου υπό την αιγίδα του Περιφερειακού Συμβουλίου.  
?    Οριοθέτηση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων εξόρυξης βωξίτη στους ορεινούς όγκους της Οίτης των Βαρδουσίων και της Γκιώνας και εκπόνηση υδρογεωλογικής μελέτης για το ορεινό σύμπλεγμα Γκιόνας-Βαρδουσίων -Οίτης που επηρεάζει τις επιμέρους λεκάνες του Μόρνου, του Σπερχειού και του Κηφισού.
?    Eφαρμογή των κανόνων αποκατάστασης του τοπίου από εξόρυξη στις περιοχές Παρνασσού, Οίτης, Γκιόνα και αυστηρή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και του διοικητικού συστήματος περιβαλλοντικής προστασίας για βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των λατομείων.
?    Ανάπτυξη συστημάτων ανακύκλωσης και κομποστοποίησης για τα σκουπίδια. Αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού. Κατασκευή Σταθμών Μεταφόρτωσης με ουσιαστική διαλογή στη πηγή. Αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων ΧΥΤΑ .
?    Σχεδιασμός των δασικών χαρτών και οριοθέτηση του δασικού χώρου στην περιφέρεια.  

Όσον αφορά την προστασία των φυσικών πόρων
Οι φυσικοί πόροι της περιφέρειας δεν είναι ανεξάντλητοι, τα υδατικά αποθέματα, τα οικοσυστήματα κ.λ.π. καταγράφονται σε οριακό επίπεδο, ενώ είναι πλέον αναγκαίες οι πολιτικές προστασίας και ορθολογικής διαχείρισης αυτών  με συγκεκριμένες πολιτικές για το έδαφος, το νερό, τα φυσικά οικοσυστήματα. Η κλιματική αλλαγή δίνει μια τραγικότερη διάσταση σε όλα αυτά
Δηλαδή    απαιτούνται :
•    Ειδικά σχέδια για την ορθολογική αειφορική διαχείριση των λεκανών απορροής του Κηφισού, του Σπερχειού, του Ασωπού, του Μόρνου και των ποταμών της Ευρυτανίας. Εφαρμογή της οδηγίας 2000/60 για το νερό.
•    Ενίσχυση της υπηρεσίας υδάτων και σχεδιασμός της υδατικής πολιτικής σε επίπεδο λεκανών απορροής με την συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων των περιοχών.  
•    Πολιτικές για την προστασία των εδαφών της διαβρωτικότητας του ορεινού τοπίου, των δασών.
•    Υλοποίηση επιτέλους του Εθνικού προγράμματος ενάντια στην ερημοποίηση που έχει αφεθεί στην τύχη του.
•    Επαναξιολόγηση περιοχών με βάση τις  κλιματικές αλλαγές για ένταξη στο Δίκτυο NATURA.
•      Δημιουργία φορέων διαχείρισης σε όλες τις περιοχές ΝΑΤURA και επαρκής χρηματοδότηση αυτών. Εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων και εφαρμογή. Δικτύωση και θεσμοθέτηση περιφερειακού φορέα για τον συντονισμό των πολιτικών. Κάλυψη των φορέων με επιστημονικό προσωπικό.  
•    Μελέτες για την Κήρυξη- Ένταξη ως  προστατευόμενων περιοχών νέων σημείων στις περιοχές Πανταβρέχει, Τρύπα Αγραφιώτη, Μαύρη Σπηλιά, και διερεύνηση για τη δυνατότητα ίδρυσης νέων εθνικών Δρυμών.

Όσον αφορά τα αντίστοιχα θεσμικά μέτρα, και τις αναπτυξιακές περιβαλλοντικές πολιτικές.
Απαιτείται:
•    Σχεδιασμός πολιτικών πρόληψης και προστασίας του περιβάλλοντος από τις πηγές ρύπανσης με συγκεκριμένα θεσμικά μέτρα. 
?    Σχεδιασμός του Περιβαλλοντικού Χάρτη της Στερεάς Ελλάδας. 
?    Σχεδιασμός ενός πράσινου φόρου κυρίως επί των επιχειρήσεων για την χρηματοδότηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας που μπορεί να σχηματιστεί από ειδικό τέλος στη χρήση του νερού , από αντισταθμιστικά των μεγάλων οδικών αξόνων (οδικοί άξονες), από δημοτικά τέλη επί  συγκεκριμένης  δραστηριότητας από την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων–συμμετοχή των ΟΤΑ κτλ., από κρατικά ή κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα, από δωρεές κ.λ.π.. 
?    Νομοθετικές ρυθμίσεις
?    Λειτουργία σε μια άλλη βάση των Εγκριτικών - Ελεγκτικών Δημόσιων μηχανισμών και μηχανισμών Αστυνόμευσης.
?    Εκπόνηση χωροταξικού χάρτη για την χωροθέτηση αιολικών πάρκων κατηγοριοποιημένα (Δημόσιο  -Συνεταιριστικό – Ιδιωτικό τομέα.)
?    Ανάδειξη βιοκλιματικών πολιτικών για τον αστικό χώρο.

Κύριοι συνάδελφοι,
Μας ανησύχησαν ιδιαίτερα οι επισημάνσεις του κ. Περιφερειάρχη και της κ. Καραβασίλη που αφορούν
•    την συμμετοχή ιδιωτών στον περιβαλλοντικό ελεγκτικό μηχανισμό. Γιατί τόσο μίσος σε κάθε τι το δημόσιο και κοινωνικό;
•    τις λογικές περί καλού μάνατζερ υπουργού ΥΠΕΚΑ που θα εγγυηθεί τις Περιβαλλοντικές Πολιτικές. Αλήθεια η θητεία του στο Οικονομικό Υπουργείο αποτελούν τα διαπιστευτήρια της επιτυχίας του;
•    τα επιχειρήματα περί προσαρμογής και ρεαλισμού στην κρίση, περί κοινωνικής διάβρωσης, περί ανάπτυξης που αποτελεί συνευθύνη όλων μας.  Από πότε άραγε η συλλογική ευθύνη αθωώνει την πολιτική; Μήπως όλα αυτά αποτελούν άλλοθι τελικά για μια καινούργια επίθεση ενάντια στο περιβάλλον;
•    την εκτίμηση πως έχουν αναπτύξει πια περιβαλλοντική ευαισθησία οι Βιομήχανοι και οι επιχειρήσεις.
Δυστυχώς, σε συνθήκες μνημονίου (ξεπούλημα δημόσιου πλούτου, ξεγύμνωμα των δημόσιων υπηρεσιών,  φας τρακ διαδικασίες)  οι προοπτικές για το περιβάλλον είναι απόλυτα δυσοίωνες.
Μόνη ελπίδα οι αντιστάσεις που μπορούν να υπάρξουν από αιρετούς σε θεσμικά όργανα σαν το δικό μας και κυρίως η ανάπτυξη ενός μαζικού–ενωτικού- σωστά προσανατολισμένου κοινωνικού και οικολογικού κινήματος, που θα αποκτά σταθερά πολιτικά χαρακτηριστικά.
Σε ότι μας αφορά, στην κατεύθυνση αυτή θα ρίξουμε όλο μας το βάρος.