ΟΙ «ΒΙΑΣΤΕΣ ΠΑΤΡΙΟΙ» ΚΑΙ ΤΑ ΥΠΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ «ΟΡΦΑΝΑ»… Η γένεση και…το τέλος της σημερινής μορφής των Αναπτυξιακών Εταιρειών της Περιφέρειας

1. Eλπιδοφόρα σχήματα όταν ιδρύθηκαν…

Οι Αναπτυξιακές Εταιρείες (εφεξής ΑΝΕΤ) δημιουργήθηκαν στην δεκαετία του 1990, προκειμένου η  Αυτοδιοίκηση να αναλάβει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία των ΑΝΕΤ  έπαιξαν τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης (κυρίως LEADER) διασφαλίζοντας για την  Αυτοδιοίκηση οικονομίες κλίμακας, εισροές Ευρωπαϊκών και Εθνικών Πόρων, και διακριτότητα στους ρόλους.

Αρχικά αποτέλεσαν ελπιδοφόρα σχήματα, αφού γύρω από τους Αυτοδιοικητικούς θεσμούς συγκέντρωσαν αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων και εφάρμοσαν για πρώτη φορά τον χωρικό σχεδιασμό με Προγράμματα Ανάπτυξης Ολοκληρωμένης μορφής.

Ταυτόχρονα δημιουργούνται Υποστηρικτικοί Μηχανισμοί της Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση έργων. Ψάχνοντας τον βηματισμό τους,  παρήγαγαν έργο, δημιούργησαν αναπτυξιακά δεδομένα, βοήθησαν τους Αυτοδιοικητικούς θεσμούς, δικαίωσαν την ίδρυσή τους.

2. Γέμισε ο τόπος (και στην Στερεά) Aναπτυξιακές…και «Αναπτυξιολόγους»!

Η  ανάπτυξη που είναι ;

Στην Στερεά Ελλάδα καταγράφονται περί τις 80 Εταιρείες ΟΤΑ και,  10 Αναπτυξιακές Εταιρείες με Νομαρχιακή ή Περιφερειακή συγκρότηση  (μελέτη  ΠΕΤΑ  2007) με αρκετούς εργαζόμενους.

Αναπτύχθηκαν στην βάση της διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ΕΚΤ, LEADER, ΟΠΑΑΧ, κλπ.

Δεν θα αποτιμήσουμε αυτήν την στιγμή με όρους οικονομικούς το έργο της διαχείρισης και αποτελεσματικότητας των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στην περιφέρεια, το όφελος και το κόστος της διαχείρισης που έκαναν οι ANET. Απλά θα σημειώσουμε τούτο :

Στην συνείδηση των πολιτών, που τόσα χρόνια άκουγαν για προγράμματα και ανάπτυξη αλλά ανάπτυξη δεν έβλεπαν, τα σχήματα αυτά ήταν ταυτισμένα με «μαγαζιά» και «πασοκονεοδημοκράτες μαγαζάτορες» που έστηναν «παίγνια» για να ωφελείται ένας μικρός περί την εξουσία πυρήνας, τις περισσότερες φορές ο ίδιος…

3. ΑΝΕΤ : OF SHORE με την πατέντα του Δημοσίου; 

Οι ANET σήμερα έχουν καταστρατηγήσει επί της ουσίας τον αρχικό καταστατικό τους σκοπό που ήταν ο Αναπτυξιακός Σχεδιασμός  Πρωτοβουλιών της Αυτοδιοίκησης και η Επιστημονική Στήριξη των ΟΤΑ. 

Αντί να είναι προσανατολισμένες στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας και στην ανάδειξη υψηλού επιπέδου επιστημονικού δυναμικού, μετατρεπόμενοι σε απλούς διαχειριστικούς φορείς,  ανέθρεψαν μηχανισμούς και νοοτροπία περισσότερο διασφάλισης  εργασίας πρώτα από όλα  των στελεχών τους, κατέστησαν στο ελάχιστο πάροχοι υπηρεσιών στην αυτοδιοίκηση, και ανεδείχθησαν σε απλά  ταμεία διανομής και αναδιανομής του δημοσίου χρήματος προς τους ιδιώτες επενδυτές των Επιχορηγούμενων Προγραμμάτων.

Σήμερα τελικά κατέληξαν να είναι κρατικοδίαιτες δομές, με δημοσιοϋπαλληλική αντίληψη, και πολλές φορές…βασιλικότεροι τους Βασιλέως, που υπερβάλλουν αντί να διευκολύνουν στην εφαρμογή των κανόνων των διαθρωτικών ταμείων και της γραφειοκρατίας των Βρυξελών.  

Οι τοπικές πολιτικές ηγεσίες της αυτοδιοίκησης που προΐσταντο των ΑΝΕΤ,  με ανύπαρκτη ουσιαστικά πολιτική παιδεία, ανύπαρκτα προσόντα και εμπειρία στην διοίκηση επιστημονικού προσωπικού, με έλλειψη πολιτικής αντίληψης για την ανάπτυξη, έβαλαν σταδιακά την αρνητική σφραγίδα τους στην διοίκηση των εταιρειών αυτών.

Θεωρώντας πως η προεδρία μιας αναπτυξιακής, στην ηπιότερη έκδοση μπορεί να δίνει κύρος και ψήφους μέσω της διανομής χρήματος, διαμόρφωσαν τις ΑΝΕΤ με έντονα προσωποπαγή χαρακτηριστικά, αδιαφάνεια στην φυσιογνωμία και στην λειτουργία τους, και αλαζονικές συμπεριφορές.

Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότερο τα στελέχη των ΑΝΕΤ διεκδικούσαν πολιτικό ρόλο, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που μέσω αυτών,  στελέχη τους ξεπηδούσαν στην τοπική ή και την κεντρική πολιτική σκηνή.

Στην μετοχική τους βάση, οι ΑΝΕΤ της Περιφέρειας συνειρμικά παραπέμπουν  στις αφανείς εταιρείες του νόμου 89, γνωστές ως OF SHORE εταιρείες, και μάλιστα με την πατέντα του δημοσίου αυτήν την φορά…Πρέπει να ψάξει πολύ κάποιος για να βρει πόσες φορές που έχουν αλλάξει χέρια, ποιοι είναι οι μέτοχοι και τι επιδιώκουν, εάν έχουν ενδιαφέρον για συλλογική δράση…εάν η Διοίκηση αυτών των εταιρειών εκπροσωπεί τους μετόχους, εάν αυτές έχουν σκοπό δημόσιο ή υπηρετούν έστω το  δημόσιο συμφέρον.

Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα:

Ποιος γνωρίζει  το Αναπτυξιακό Κέντρο Τρικάλων (μεριδιούχος στην ΑΝΔΙΑ) και πώς αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας ; Γιατί μετέχουν τόσες πολλές ιδιωτικές εταιρείες στις συμπράξεις των ΤΟΠΣΑ ;  Τι προσφέρουν πέρα από του να βγάζουν χρήματα και πως νομιμοποιούνται οι Αναπτυξιακές σε μονιμότερες συμπράξεις με αυτές ; Πως μετέχουν οι ΑΝΕΤ στην ΑΝΔΙΑ ; Ποιο είναι το όφελός τους ; Ποιοί είναι όλοι αυτοί οι φορείς, οι Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, οι σύλλογοι, οι ΕΑΣ που διακρίναμε στο Μετοχικό κεφάλαιο διαφόρων ΑΝΕΤ και τι στόχους έχουν ;  Πως νομιμοποιούνται πολιτικά οι Τράπεζες-Τοκογλύφοι σήμερα- να μετέχουν στην μετοχική σύνθεση Εταιρειών υποτίθεται του κοινωνικού τομέα της οικονομίας ;

4. Oι ANET σήμερα μετατράπηκαν σε :

«Φυτώρια» βολέματος και υποστήριξης των Τοπικών Εξουσιών…

«Θερμοκήπια» διαπλοκής και διαφθοράς…

ΟΙ ΑΝΕΤ από σχήματα αναπτυξιακά,  σύν  τω χρόνω μεταβλήθηκαν :

·   Σε σχήματα διαχείρισης προγραμμάτων, και σε κάθε προγραμματική περίοδο σε «κυνηγούς» προγραμμάτων, κυρίως του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), προκειμένου να εξασφαλίζουν τα «κεκτημένα» τους για το επόμενο διάστημα, και κυρίως να “ψευτοικανοποιούν” τις απαιτήσεις των μελλοντικών ψηφοφόρων τους…

·   Σε χώρους «βολέματος» και «διορισμών», αφού εκεί  ξεπερνιόνταν  οι δυσκολίες του νόμου  ΑΣΕΠ που  ανέτρεπε τα σχέδια διαμεσολάβησης των αιρετών  της Αυτοδιοίκησης.

·   Σε «άσυλα οικονομικής ευμάρειας» καθώς γύρω από τις ΑΝΕΤ αναπτύσσονταν παχυλοί μισθοί- απολαβές, ιδιαίτερα στα Διοικητικά και Διευθυντικά Στελέχη τους. Κάνοντας χρήση ειδικών συλλογικών συμβάσεων (π.χ. «περί μελετητικών εταιρειών όλης  της χώρας») το προσωπικό των ΑΝΕΤ, εξασφάλιζε μισθούς κατά 25% πάνω από τις αμοιβές της αγοράς…την στιγμή που  η πλειοψηφία του, για τις ίδιες προσφερόμενες υπηρεσίες, δεν θα μπορούσε να σταθεί - ούτε για μία στιγμή- στην  «ελεύθερη και ανταγωνιστική αγορά»…

·   Σε κρατικοδίαιτα σχήματα και δυσβάστακτη «πολυτέλεια» για τους φορείς που τα έφτιαξαν, αφού έπρεπε να τα συντηρήσουν, πράγμα δύσκολο έως ακατόρθωτο στη σημερινή  πραγματικότητα ασφυκτικού περιορισμού των πόρων και ανακαταμερισμού των αρμοδιοτήτων της Αυτοδιοίκησης…αλλά κυρίως στις σημερινές συνθήκες «ήττας» του πολιτικού προσωπικού που «εξουσίασε» τους Αυτοδιοικητικούς θεσμούς όλα αυτά τα χρόνια.

5. Κάποια στιγμή βέβαια έρχεται το τέλος… 

Μέχρι σήμερα οι ΑΝΕΤ  ήταν στο «απυρόβλητο»,  καθώς «εκπροσωπούσαν» τους τοπικούς συλλογικούς φορείς.  Αποτελούσαν «καθαγιασμένους θεσμούς» αφού υλοποιούσαν μια πολιτική ασυνάρτητης και ανερμάτιστης ανάπτυξης, που χωρίς αρχή και τέλος κυνηγούσαν για τον «τόπο»: «χρήματα»,«έργα», «προγράμματα».

Δημιούργησαν ένα «πολιτικό άβατο» αφού κεί «βολευόντουσαν» διακομματικά πράσινα - μπλε, και μερικές φορές για να δικαιολογείται ο κανόνας ελάχιστα κόκκινα «φυντάνια»…Ωστόσο κάποιοι σήμερα καλούνται να πληρώσουν το «μάρμαρο».

Τα πρόσφατα δημοσιεύματα του Τύπου, μαζί με τα  προβλήματα που έθιξαν για τις περισσότερες ΑΝΕΤ  (νομικά, διαχειριστικά, διπλοθεσίες  κλπ) ανέδειξαν  πληθώρα πολιτικών προβλημάτων.

Και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς αφού το  Τοπικό Πολιτικό Σύστημα «επένδυσε», «δούλεψε», «αξιοποίησε»,  «ανέχθηκε»,   τις αναπτυξιακές, σε κάθε περιοχή και όχι μόνο στην Στερεά…

Ας το κάνουμε πιο σαφές : Tο πολιτικό προσωπικό «κανόνιζε» τα πάντα, από την λειτουργία των ΑΝΕΤ μέχρι την αγορά αναλωσίμων, από τον διορισμό προσώπων μέχρι και διανομή επιταγών στους δικαιούχους των προγραμμάτων (ένας μάλιστα Περιφερειάρχης όπως λένε οι φήμες  τις μοίραζε αυτοπροσώπως).

Τα σημερινά σχήματα των ΑΝΕΤ - καταγραφόμενα ως χώροι μικροσυμφερόντων, διαπλοκής και διαφθοράς - δεν μπορούν ούτε κατ’  ελάχιστο να συμβάλλουν σε μια ανάπτυξη με συλλογικό και κοινωνικό περιεχόμενο.

Πολύ περισσότερο δεν μπορούν να το κάνουν, μετά τις πρόσφατες εκλογές όπου η κοινωνία ξεμπέρδεψε τους λογαριασμούς της με το παλιό πολιτικό προσωπικό και τις σχέσεις διαπλοκής και διαφθοράς που αυτό είχε διαμορφώσει ως σταθερά στην κοινωνική και πολιτική ζωή.

Με αυτή την έννοια  οι ΑΝΕΤ με την μορφή που τις γνωρίσαμε έκλεισαν τον κύκλο τους.

Μοιάζουν πια με  νεκραναστημένα «ζόμπυ».

Σε λίγο δε και με την «μπόχα νεκρού»  που αυτές θα εκπνέουν θα αποτελούν τα «ορφανά» που κανείς δεν θα διεκδικεί την πατρότητά τους, και οι αναμενόμενοι «όψιμοι κατακριτές» τους θα φαντάζουν ως «τεθλιμμένες χήρες»…

(σε επόμενες παρεμβάσεις η  κριτική μας για την λειτουργία των ΑΝΕΤ με την σημερινή τους μορφή,  η άποψή μας για την αναγκαιότητα ύπαρξης αναπτυξιακών περιφερειακών δομών,  οι οι προτάσεις μας για την τύχη των σημερινών αναπτυξιακών  και πως πρέπει να προχωρήσει το Περιφερειακό Συμβούλιο)