A1.H νέα δομή του κράτους.Η Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Επανάσταση στην σκέψη / Τόλμη στην ζωή

Ανατροπή των συντηρητικών πολιτικών

Αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών

  

  Xάρτης :  Η νέα διάρθρωση της Αυτοδιοίκησης στην Στερεά Ελλάδα 

H νέα δομή του κράτους, η περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση Στερεάς Ελλάδας

Με βάση την διάθρωση του Νόμου 3852/2010 του ΥΠΕΣ η αυτοδιοικητική περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας συγκροτείται από την αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση η οποία έχει :

·        Πέντε Περιφερειακές Ενότητες : Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Εύβοιας, Ευρυτανίας, Φωκίδας

·        25 ΟΤΑ, 92 Δημοτικές Κοινότητες και 750 Τοπικά Διαμερίσματα  

H Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση υπάγεται διοικητικά στην Γενική Διοίκηση  Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας

Η δομή της περιφέρειας - Όργανα και λειτουργία - Ρόλος και αρμοδιότητες

·         Το Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας αποτελείται από 51 μέλη, με αιρετό περιφερειάρχη και 5 αντιπεριφερειάρχες. 

·         Τα όργανα του Περιφερειακού Συμβουλίου προβλέπονται στον Νόμο 3852/2010

Oι αρμοδιότητες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης προβλέπονται στον Νόμο 3852/2010 βλέπε άρθρο 186 : αρμοδιότητες 311) 

Η περιφερειακή πολιτική, ο περιφερειακός προγραμματισμός και η ανάπτυξη.…

H διοικητική μεταρρύθμιση ξαναφέρνει στην επικαιρότητα την περιφερειακή ανάπτυξη και την άσκηση περιφερειακής πολιτικής.  

Παρά το γεγονός ότι στην καρδιά του προβλήματος της διοικητικής μεταρρύθμισης έπρεπε να  βρίσκονται τα θέματα της δομικής κρίσης της αυτοδιοίκησης, της ουσιαστικής αποκέντρωσης του κράτους και, της περιφερειακής πολιτικής, η εφαρμοζόμενη μεταρρύθμιση έρχεται να αντιμετωπίσει μονομερώς και ρυθμιστικά τα θέματα εξορθολογισμού της διοίκησης.

Η διοικητική μεταρρύθμιση ενταγμένη στα πλαίσια και υπό το βάρος του προγράμματος σταθερότητας και του Μνημονίου δείχνει προκαταβολικά τα όρια των επιλογών της κυβέρνησης. 

Η χώρα μας, για λόγους που αφορούν κυρίως την διαμόρφωση του συγκεντρωτικού ελληνικού κράτους στην εξελικτική του πορεία, δεν απέκτησε εμπειρία περιφερειακού προγραμματισμού και περιφερειακής πολιτικής.

Μέχρι σήμερα η περιφερειακή πολιτική, στις περιόδους διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, καταγράφεται ως πολιτική εφαρμογής στην Περιφέρεια Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και Σχεδίων στα πλαίσια του εθνικού προγραμματισμού.

Οι κατανομές κονδυλίων μεταξύ περιοχών, τα επί μέρους έργα υποδομών πολλές φορές αμφίβολου χρησιμότητας και χρηστικότητας, και το άγχος απορροφήσεων δαπανών-εισροών  για να μην χαθούν, τα οικονομικά μεγέθη και η βελτίωση των ποσοστών, σε αριθμό έργων και απλής κάλυψης των αρχικών πλάνων και κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν η περιφερειακή πολιτική.   

Κυρίως χαρακτηρίζονταν από την απλή μεταφορά Ευρωπαϊκών πρακτικών στον τομέα της Οικονομικής Περιφερειακής Ανάπτυξης που προσαρμόζονταν σε Εθνικό Επίπεδο στα κανονιστικά  ευρωπαϊκά πλαίσια και ελάχιστα σε πρωτογενή εθνικά συνταχθέντα αναπτυξιακά σχέδια που διεκδικούσαν χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή και Ευρωπαϊκούς Πόρους.  

Η πολιτική στην περιφέρεια ήταν το απότοκο και μακρύ χέρι της κρατικής πολιτικής τα δε όργανα στην περιφέρεια αποτελούσαν και αποτελούν εξαρτήματα της κεντρικής διοίκησης.

Μιλώντας για άσκηση περιφερειακής πολιτικής, είμαστε υποχρεωμένοι να μιλήσουμε, για την σχετική της αυτονομία από τον εθνικό σχεδιασμό, για την περιφερειακή ανάπτυξη, τον περιφερειακό προγραμματισμό, και τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις να ασκηθεί περιφερειακή πολιτική. 

Κεντρικοί άξονες της περιφερειακής πολιτικής της σύγχρονης αριστεράς αποτελούν :

·           Η ενίσχυση της δημοκρατίας και των θεσμών συμμετοχής του πολίτη απέναντι στην παρακμή των δημοκρατικών και κοινοβουλευτικών θεσμών,

·           η ενίσχυση των νέων αυτοδιοικητικών θεσμών για την διεύθυνση των τοπικών κοινωνιών,

·           ο κοινωνικός προγραμματισμός και η κοινωνική ανάπτυξη της Περιφέρειας,

·           η άρση της αντινομίας κέντρου και περιφέρειας,

·           ο αγώνας για μια νέα  κοινωνική πραγματικότητα που θα υπερβαίνει τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό και τις καταστροφικές διαστάσεις της κυρίαρχης σήμερα πολιτικής που αποδομεί την συνοχή των τοπικών κοινωνιών. 

H αυτοδιοίκηση  και η αποκέντρωση.  

Για μας την ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ–Πολίτες Ενάντια στο Μνημόνιο, είναι αναγκαία η (ανα)διάθρωση των τριών βαθμίδων και επιπέδων άσκησης πολιτικής και αυτοδιοικητικής πολιτικής στα πλαίσια μίας γενικότερης αποκεντρωτικής αναδιάρθρωσης του διοικητικού συστήματος της χώρας μας.

Μια αναδιάρθρωση με κατανομή διαφορετικών ρόλων : για το κεντρικό Κράτος, την  Περιφερειακή και, την Τοπική αυτοδιοίκηση, μέσα από τον αναγκαίο συντονισμό, διάλογο και συνάρθρωση των επιπέδων προγραμματισμού της κοινωνίας. Και τούτο διότι :

α) Ιστορικά, μέσα στο χρόνο, η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο επίπεδο των κοινοτήτων και των Δήμων (αστικών, αγροτικών ΟΤΑ) έχει «καταγράψει» λαμπρά παραδείγματα  στην  δική της μακρόχρονη διαδρομή, ασκώντας ρόλους και αρμοδιότητες,  κατανέμοντας πόρους και μέσα :

με βάση το «τεκμήριο αρμοδιότητας», δηλαδή  όλες τις τοπικές αρμοδιότητες -όσες δεν αναφέρονται στη διεύθυνση της κοινωνίας συνολικά- να ανήκουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και,

με βάση την «αρχή της επικουρικότητας»^,  κατά τον κανόνα, δηλαδή, ότι τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο εγγύτερο δυνατόν προς τον πολίτη επίπεδο.

β) Η θεσμική συγκρότηση των Αυτοδιοικούμενων  Περιφερειών, είναι εξαιρετικά κρίσιμο βήμα για την υπέρβαση της δομικής κρίσης του διοικητικού μας συστήματος, αλλά και την υπέρβαση της εξάρτησης της Αυτοδιοίκησης από το Κράτος.

γ) Ο ρόλος του κεντρικού κράτους παραμένει και είναι εξαιρετικά σημαντικός, όχι μόνο διότι σε αυτό το επίπεδο αυτού ασκούνται οι πολιτικές λειτουργίες της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, αλλά και διότι στο πλαίσιό του σχεδιάζεται και πραγματώνεται στις γενικές της κατευθύνσεις η πολιτική της χώρας,  συντονίζεται η δημόσια σφαίρα, καθορίζεται το ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο, διασφαλίζεται η νομιμότητα  κατά τρόπο ενιαίο σε όλη την επικράτεια.

Η πρότασή μας αυτή, έρχεται ως αποτέλεσμα της κριτικής αποτίμησης της πορείας των αυτοδιοικητικών θεσμών και της αναγνώρισης της αδυναμίας τους,  να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες. Έρχεται σαν ανάγκη επανατοποθέτησης του ρόλου της Αυτοδιοίκησης στο πολιτικό μας σύστημα, ώστε πράγματι να καταστεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση φορέας ουσιαστικής δημοκρατίας και διαφάνειας^. 

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, χρειάζονται νέες πολιτικές διεύθυνσης της τοπικής κοινωνίας και της περιφέρειας^. νέες πολιτικές και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τους στόχους και ως προς τους τρόπους που οι πολιτικές αυτές σχεδιάζονται, ασκούνται, και υλοποιούνται.

Η πρότασή μας στοχεύει στην υπέρβαση του παλιού, προς μια νέα συγκρότηση της τοπικής κοινωνίας και της περιφέρειας, προς ένα νέο-εφικτό κόσμο^. υποστηρίζοντας τις αντιστάσεις και διεκδικήσεις των φτωχών και καταπιεσμένων με συγκεκριμένους τρόπους,  μέσα στο χώρο τους, εκεί που βιώνουν την καθημερινότητά τους^. Υποστηρίζοντας νέα ριζοσπαστικά κοινωνικά αιτήματα, διαμορφώνοντας νέες συνθήκες, αποτολμώντας έστω σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, εγχειρήματα μιας εναλλακτικής λογικής και νέων αξιών.

Η Ελλάδα των Περιφερειών και της Αυτοδιοίκησης με τον συντονιστικό και  επιτελικό ρόλο του κράτους απετέλεσε και αποτελεί ιστορικά την στρατηγική αντίληψη του χώρου μας και της σύγχρονης αριστεράς.

Σήμερα, με τις τάσεις αποδυνάμωσης του εθνικού κράτους και της «μεταφοράς» του κέντρου βάρους σχεδιασμού πολιτικής σε υπερεθνικές συσπειρώσεις στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, ο πυρήνας αυτής της πολιτικής αποκτά ένα νέο και κρίσιμο περιεχόμενο.

Η νέα Διοικητική μεταρρύθμιση : Aποκέντρωση ή επίλυση των προβλημάτων διοίκησης

Η διοικητική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να εξαντλείται και να αποτελεί  όχημα για την αντιμετώπιση των διοικητικών προβλημάτων της χώρας, στην αναμόρφωση των επιπέδων διοίκησης και τον εξορθολογισμό της, όπως επιχειρείται σήμερα.

Αντίθετα, είναι διαδικασία αποκέντρωσης, θεσμική αναγνώριση ρόλων, αρμοδιοτήτων, εξουσιών στα επίπεδα της αυτοδιοίκησης, διαδικασία που θα ανατρέπει το συγκεντρωτικό μοντέλο που οικοδομήθηκε το ελληνικό κράτος στα μεταπολεμικά χρόνια. 

Μια διαδικασία που θα διασφαλίζει την θεσμική ενότητα των πόλων της δημόσιας σφαίρας, του κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και δεν θα αναπαράγει την εξάρτηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το κράτος.

Η ενότητα αυτή διασφαλίζεται με τη δημιουργική εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, τον συστηματικό, νομοθετικά και πολιτικά κατοχυρωμένο, θεσμικό διάλογο ανάμεσα στον κράτος και την Αυτοδιοίκηση, καθώς και ανάμεσα στους βαθμούς και επίπεδα Αυτοδιοίκησης και, τελικά, με την ενεργοποίηση του δημοκρατικού προγραμματισμού από τη μικρότερη κοινότητα ως την κορυφή της κρατικής πυραμίδας, τον δημοκρατικό προγραμματισμό που ο Νομοθέτης καθιέρωσε μεν από τη δεκαετία του ’80 και διατηρεί τύποις, ουδέποτε όμως ολοκλήρωσε, με αποτέλεσμα τελικά ήδη αυτός να έχει πλήρως αδρανοποιηθεί.

Για την αριστερά, η διαμόρφωση νέων σχέσεων Κράτους και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης προϋποθέτει ανακατανομή των δημόσιων πόρων και δαπανών σε πλήρη αντιστοιχία προς την ανακατανομή ρόλων, έργων, αρμοδιοτήτων μεταξύ του κράτους και Αυτοδιοίκησης. 

Η ανακατανομή αυτή θα πρέπει να γίνει μέσα από το θεσμικό διάλογο Κράτους – Αυτοδιοίκησης, κατά τρόπο ώστε:

·   κανείς να μην ενεργεί αυθαίρετα στη διαχείριση των οικονομικών^.

·   κανείς να μην επιβάλλει αυθαίρετα φορολογικά βάρη, χωρίς προηγούμενο διάλογο με τους πολίτες^.

·   η όλη διαδικασία, τέλος, διαχείρισης των οικονομικών του κράτους και Αυτοδιοίκησης να μην  καταλήγει σε βάρος των κατώτερων εισοδηματικά κοινωνικών ομάδων, αλλά να διέπεται από τις αρχές της ίσης κατανομής των βαρών, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της διαφάνειας στη διαχείριση των δημόσιων πόρων.